Wydawca treści
Obszary Natura 2000
Obszary Natura 2000, fot. K Moroz
Obszary Natura 2000, fot. K Moroz
Obszary Natura 2000, fot. Michał Poklewski-Koziełł
Europejskie Obszary NATURA 2000 są punktu widzenia ochrony przyrody miejscami wyjątkowymi. Obejmują one obszary chronione, których zadaniem jest zachowanie cennych siedlisk przyrodniczych oraz zapewnienie trwałości florze i faunie Europy. Celem działania europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest powstrzymanie wymierania zagrożonych roślin i zwierząt oraz ochrona różnorodności biologicznej na terenie Europy. Do wdrożenia sieci zobowiązane są wszystkie kraje Wspólnoty.
Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:
- obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), wyznaczone do ochrony populacji dziko występujących ptaków,
- specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), chroniące siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt.
Podstawą wyznaczania obszarów Natury 2000 są kryteria naukowe
Obecnie na terenie Polski wyznaczono 144 obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) i 823 obszary ochrony siedlisk (SOO), w tym 364 mające znaczenie dla Wspólnoty. Pokrywają one prawie 20% powierzchni kraju. Większość obszarów Natura 2000 wyznaczono na terenach leśnych. Stanowią one 40% gruntów pozostających pod zarządem PGL LP, zajmując łącznie ponad 2,8 mln ha.
Natura 2000, czyli Europejska Sieć Ekologiczna, działa na terenie wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej. Kraje, na których terenie znajdują się takie obszary, są zobowiązane do zachowania walorów chronionych w stanie niepogorszonym. Stąd na obszarach Natura 2000 tylko w ograniczonym zakresie prowadzi się działalność gospodarczą.
Podstawą dla programu NATURA 2000 są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, uznanych za cenne i zagrożone w skali całej Europy.
Wśród istniejących na terenie Nadleśnictwa obszarów Natura 2000 znajdują się:
- Obszar Natura 2000 „Dolina Ilanki" (kod B PLH080009) o pow. całkowitej 2 012 ha, obejmujący najciekawszy fragment doliny Ilanki z torfowiskami niskimi na podłożu wapiennym, należącymi do najlepiej zachowanych na Ziemi Lubuskiej (ich łączny obszar wynosi ok. 90 ha). W pobliżu miasta Torzym rzeka Ilanka rozlewa się na szerokość ok. 1 km; na innych odcinkach zwęża się ona i poszerza, meandrując w półnaturalnym krajobrazie. Torfowiska doliny pozostają od wielu lat nieużytkowane. Oprócz torfowisk, decydujących o typie rezerwatu, występują tu również lasy łęgowe, a na bardziej stromych zboczach wąwozów rzeki – bukowe, olsy i in. Ogólnie w obszarze wyróżnia się: 10 rodzajów siedlisk cennych przyrodniczo z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, 7 gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, 11 gatunków zagrożonych w skali kraju, 18 gatunków roślin chronionych.
- Obszar Natura 2000 „Dolina Pliszki" (kod K PLH080011), o pow. całkowitej 3 216 ha, obejmuje małą dolinę rzeczną położoną na rozległych polach sandrowych. Rzeka Pliszka zachowała tutaj swój naturalny charakter, jest otoczona rozległym kompleks leśnym (głównie bory sosnowe). Wzdłuż rzeki występują torfowiska, rozmieszczone strefowo trzęsawiska, płaty nadrzecznych zbiorowisk leśnych. Ogólnie w obszarze wyróżnia się 9 rodzajów siedlisk cennych przyrodniczo z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Na bogactwo flory składa się m.in. 9 gatunków zagrożonych w skali kraju, 22 gatunki roślin chronionych, 27 gatunków rzadkich w skali regionu. W obszarze występuje również 5 gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.
- Obszar Natura 2000 „Stara Dąbrowa w Korytach" (kod PLH080042), o powierzchni 1020,72ha w granicach nadleśnictwa, obejmuje zwarty fragment Puszczy Lubuskiej, zwanej również Puszczą Rzepińską. Puszcza Lubuska stanowi wielki kompleks leśny obejmujący obszar pomiędzy trzema rzekami: Odrą, Wartą i Obrą. Tworzą ją głównie piaszczyste tereny sandrowe z licznymi jeziorami oraz monokulturami sosnowymi. Nieliczne drzewostany o charakterze naturalnym obejmują buczyny, dąbrowy, grądy i łęgi. Od południa graniczy z obszarem Natura 2000 „Dolina Pliszki” i poprzez nią łączy się z obszarem Natura 2000 „Lasy Dobrosułowskie”, stanowiąc istotny element w sieci korytarzy ekologicznych w Polsce zachodniej. O wartości obszaru stanowi przede wszystkim obecność cennych starych drzewostanów dębowych z rzadkimi gatunkami chrząszczy ksylofagicznych (w tym jelonka rogacza Lucanus cervus).
- Obszar Natura 2000 „Rynna Jezior Torzymskich” (kod PLH080073), o powierzchni ogólnej 306,13 ha, stanowi rynnę polodowcową długości 10 km wypepłnioną ciągiem jezior, torfowisk i lasów. Jeziora omawianego obszaru należą do najczystszych i najcenniejszych przyrodniczo w województwie lubuskim. Występujące w rejonie jeziora Dzikiego torfowisko przejściowe należy do jednego z cenniejszych w województwie. Jezioro Jasne oraz Dzikie charakteryzują się występowaniem m.in. szuwarów kłociowych. Odsłonięte brzegi jeziora Dzikiego zasiedlane są przez rzadkiego torfowca Sphagnum unundatum. W jeziorze Jasnym stwierdzono występowanie rzadkiej w skali województwa jezierzy morskiej Najas marina. Pod względem różnorodności gatunków i zespołów ramienic jezioro Jasne należy do najcenniejszych w województwie lubuskim.
